دنیای فناوری به قدری گسترده شده که حال سرنوشت مسابقات ورزشی به نظر فناوری‌های مورد استفاده در این مسابقات بستگی دارد.
به گزارش باشگاه خبرنگاران، در جهان امروز هیچ عاملی نمی‌تواند جلوی رشد و گستردگی فناوری ایستادگی کند، علم بشر روز به روز در حال افزایش است و همگام با این اتفاق، فناوری‌های نوین و مدرن، برای آسان‌تر کردن زندگی انسان‌ها تولید می‌شوند. حضور فناوری در هر عرصه‌ای به شکلی کاملا برجسته احساس میشود و وابستگی زندگی بشر به فناوری نیز، همواره در حال رشد است. در حال حاضر تمامی کار‌های روزمره انسان از جهتی به فناوری وابسته است، انسان‌ها حتی برای ورزش یا خواب خود نیز از فناوری استفاده می‌کنند. هرچند این اتفاق جنبه‌های مثبت و منفی خود را دارد، اما نمی‌توان منکر آن شد که دنیای ما با فناوری گره خورده، گره‌ای که نمی‌توان به آسانی آن را باز کرد.
این رشد فناوری منتقدان فراوانی دارد، بسیاری معتقداند که وابستگی بیش از حد به تکنولوژی‌های جدید، یک دنیای ماشینی و بدون احساس را برای ما خواهد ساخت. به عنوان مثال تا چند سال پیش، نتیجه یک مسابقه ورزشی با تصمیمات داور مشخص می‌شد، این تصمیمات گاهی درست و گاهی نادرست بود، اما قدرت انسان در ایجاد این تصمیم گیری نقش موثری داشت. اما حال به این گونه نیست، در دنیای امروز در سال ۲۰۲۰ میلادی، نتیجه بسیاری از مسابقات ورزشی توسط سیستم‌های رایانه‌ای و فناوری‌های ورزشی مشخص میشود. با وجود فناوری‌های بدون خطا و دقیق، نقش قضاوت انسانی در بسیاری از مسابقات ورزشی بسیار کمرنگ شده و ممکن است در آینده داوری مسابقات کاملا به دست ماشین‌ها سپرده شود. این آینده برای بسیاری ترسناک و برای بسیاری جذاب است. کمرنگ شدن نقش انسان در حوزه‌های مختلف مانند ورزش و نتایج مثبت و منفی آن خارج از موضوع گزارش ما است، اما نکته غیرقابل انکار این است که روز به روز فناوری نمود بیشتری در دنیای ورزش پیدا می‌کند. سرعت این رشد آنقدر سریع است که شاید به زودی شاهد آن باشیم که تمامی ورزشکاران یک مسابقه مجبور به اطلاعات از دستورات یک ربات باشند.
استفاده از فناوری در ۲۰ سال گذشته به نشان دادن صحنه آهسته برخی اتفاقات در حین یک مسابقه ختم می‌شد، اما حال، بسیار از تصمیمات مهم بازی توسط فناوری و سیستم‌های رایانه‌ای گرفته میشود. این اتفاق به خصوص از سال‌های ۲۰۰۵ و ۲۰۰۶ تاکنون رشد بالایی داشته و به تازگی نیز شاهد این هستیم که فناوری کمک داور ویدئویی یا VAR در مسابقات فوتبال در سراسر نقاط جهان در حال گسترش است. با توجه به تمامی این مسائل، می‌خواهیم به برترین فناوری‌های مورد استفاده در ورزش نگاهی داشته باشیم، فناوری‌هایی که گا‌ها با نام‌های مختلف در رشته‌های ورزشی مختلف مورد استفاده قرار می‌گیرند و نقش زیادی در مسابقات ورزشی دارند. با ما همراه باشید:
فناوری چشم عقاب (داوری)
چشم عقاب، چشم شاهین یا چشم هاوک، نام‌های مختلف این فناوری هستند. در این فناوری با استفاده از چندین دوربین قدرتمند در بالای زمین مسابقه یا مشرف به نقاط مورد نظر، عبور اشیاء مانند توپ، تجزیه و تحلیل میشود. از این فناوری بیشتر در مسابقات ورزشی فوتبال، والیبال، تنیس، کریکت، بدمینتون، پینگ پونگ و راگبی استفاده میشود. محل برخورد توپ بر روی خط یا بیرون خط در مسابقات و ثبت یک امتیاز یا خطا، از کاربرد‌های اصلی این فناوری است. با چشم عقاب و وجود حداقل ۶ یا ۷ دوربین مجهز و تعدادی سنسور، حرکات توپ و فعل و انفعالات مختلف در طول مسابقه به درستی ثبت میشود.
با استفاده از هوش مصنوعی و دستورات کدنویسی شده، تصمیمات مهمی توسط چشم عقاب گرفته میشود که نتیجه بازی را تغییر میدهد، تشخیص صحنه‌های مشکوک و به اصطلاح میلی‌متری از مهم‌ترین وظایف چشم عقاب به شمار می‌رود. نمونه بارز این تصمیمات به عبور توپ از خط دروازه طی مسابقه فوتبال باز می‌گردد، موردی که در طول تاریخ این رشته ورزشی با اشتباهات داوری فراوانی همراه بوده و سرنوشت تیم‌های مختلف را تغییر داده است. در مسابقاتی مانند تنیس، والیبال و فوتبال، تشخیص چشم عقاب بر تشخیص داور ارجحیت دارد. در فوتبال با عبور توپ از خط دروازه حتی با اختلاف چند میلی‌متر، ساعت هوشمند داور شروع به لرزش می‌کند و این اتفاق توسط داور اعلام میشود.
برجسته‌ترین مزایای استفاده از چشم عقاب:
تشخیص دقیق امتیاز یا خطا در صحنه‌های مشکوک، عدم احتمال اشتباه و تاثیرگذاری مثبت در داوری مسابقات والیبال، کریکت، راگبی، تنیس و فوتبال
کاهش اعتراضات به نحوه داوری، کاهش تنش بین بازیکنان و افزایش تمرکز داور بر روی قضاوت
امکان برگرداندن تصمیم اشتباه از سوی داور و اجرای مسابقه همراه با عدالت
دستگاه ایمنی HANS (ایمنی)
اغلب استفاده فناوری در ورزش، به موارد ایمنی باز می‌گردد. به خصوص ورزش‌های پرخطری مانند اتومبیل‌رانی و موتور سواری که بعضا با حادثه‌های مرگباری همراه است، نیاز به ایمنی بیشتر برای حفظ جان رانندگان دارد. دستگاه HANS یکی از همین موارد است که در مسابقات موتور سواری و اتومبیل‌رانی مورد استفاده قرار می‌گیرد. HANS مخفف Head and Neck Support به معنای محافظت از سر و گردن است.
مرگ غم‌انگیر دایل ایرنهارت، راننده مشهور مسابقات اتومبیل‌رانی ناسکار، در سال ۲۰۰۱ در حالی رخ داد که تنها ۶ راننده در آن مسابقات از دستگاه HANS استفاده می‌کردند. این اتفاق موجب شد تا رانندگان استفاده از این دستگاه را بپذیرند و از آن به بعد اکثر رانندگان از HANS استفاده می‌کنند.
این دستگاه با فناوری شبیه‌سازی ستون فقرات و برای محافظت از تکان‌های شدید گردن به جهات مختلف مخصوصا به عقب طراحی شده، این دستگاه با بدنه U شکل بر روی شانه‌ها قرار می‌گیرد و گردن را محافظت می‌کند. HANS نمونه واضح استفاده از فناوری در ورزش است که جان بسیاری را نجات داده و خواهد داد.
برجسته‌ترین مزایای استفاده از دستگاه HANS:
طراحی بر اساس آناتومی بدن
محافظت از گردن و ستون فقرات
عدم ایجاد مزاحمت برای راننده در هنگام مسابقه
البته دستگاه‌های امنیتی مشابه زیادی برای ورزش‌های مختلف تولید شده‌اند که به حفظ سلامت ورزشکاران کمک می‌کند، این دستگاه‌ها در ورزش‌هایی که مانند راگبی، احتمال ایجاد صدمات جدی برای ورزشکار وجود دارد مورد استفاده قرار می‌گیرد.
گجت‌های پوشیدنی (سلامت)
گجت‌های پوشیدنی از جمله مصداق‌های بارز استفاده از فناوری در مسابقات ورزشی هستند. این دستگاه‌ها در حوزه سلامت ورزشکاران مورد استفاده قرار می‌گیرد. بررسی لحظه به لحظه وضعیت ورزشکار و بررسی داده‌ها از عملکرد و بازدهی ورزشکاران از جمله مواردی است که با ظهور گجت‌های پوشیدنی وارد ورزش شده‌اند. بسیاری از ورزشکاران به دلیل عدم بررسی شرایط بدنی دچار مصدومیت‌های شدید و حتی مرگ شده‌اند. کوری استرینگر، بازیکن تیم فوتبال آمریکایی تیم مینسوتا وایکینگ یکی از همین افراد بود که در حین تمرین و براثر گرمازدگی جان خود را از دست داد. شرکت‌های تحقیقاتی مختلف برای جلوگیری از چنین اتفاقاتی، دستگاه‌های هوشمند پوشیدنی را پیشنهاد داده‌اند، گجت‌هایی که در حال حاضر در بازار نیز وجود دارد و دستبند و ساعت هوشمند نیز در این دسته از محصولات قرار می‌گیرند.
البته کارکرد‌های اصلی این نوع گجت‌ها در ورزش بیشتر به زمان تمرین و برای افزایش استقامت یا بازدهی ورزشکاران است. از گجت‌های پوشیدنی در ورزش‌های فوتبال، بسکتبال، راگبی، دوچرخه سواری، بدنسازی، دو و میدانی و بیسبال مورد استفاده قرار می‌گیرد.
برجسته‌ترین مزایای استفاده از گجت‌هایی پوشیدنی:
کاهش آمار مصدومیت‌ها و مرگ و میر در ورزش
شناخت دقیق از قدرت فیزیکی، نقاط قوت و ضعف ورزشکار
کمک به ارتقاء مهارت‌ها و قدرت بدنی ورزشکاران
تراشه‌های RFID و جی‌پی‌اس (ردیابی)
شاید بتوان تراشه‌های RFID و دستگاه‌های جی‌پی‌اس را در دسته گجت‌های پوشیدنی قرار داد، اما به علت کارکرد آنها و قدمت بیشتر دستگاه‌های ردیابی، آنها را به صورت جداگانه بررسی خواهیم کرد. تراشه‌های RFID معمولا در مسابقاتی که سرعت حرف اول را میزند مورد استفاده قرار می‌گیرد. این تراشه در قسمتی از لباس یا وسیله نقلیه ورزشکار قرار داده میشود تا با استفاده از اتصال بیسیم، سیگنال‌های موقعیت مکانی دقیق ورزشکار ارسال شود. از این دستگاه‌ها در مسابقات دو و میدانی، موتور‌سواری، اتومبیل‌رانی، دوچرخه‌سواری، قایق سواری در آب‌های خروشان، کوه نوردی، مسابقات استقامت چندگانه و اسب‌دوانی استفاده میشود. به خصوص کارکرد اصلی این تراشه‌ها در مسابقاتی با مسیر طولانی است، مسابقاتی مانند دو ماراتن، دو صحرا نوردی، دو کوهستانی، انواع مسابقات رالی جاده‌ای، تور‌های دوچرخه‌سواری مختلف و غیره که معمولا در مسیر‌های چند کیلومتری یا بین شهری و بعضا بین کشوری و بین قاره‌ای برگزار میشود. با این تراشه‌ها می‌توان مکان دقیق ورزشکار را شناسایی کرد، با این روش امکان تقلب ورزشکار نیز کاهش پیدا می‌کند و همچنین وضعیت او مورد بررسی قرار می‌گیرد. این نوع تراشه‌ها حتی برای اعلان نتایج و گزارش زنده مسابقه نیز کاربرد دارند.
مشابه این تراشه‌ها دستگاه‌های جی‌پی‌اس است که در مسابقاتی با وسعت کمتر مورد استفاده قرار می‌گیرد، استفاده از جی‌پی‌اس بیشتر در مسابقاتی مانند راگبی، فوتبال و بسکتبال است که با وجود آن، مقدار دوندگی و مسیر طی شده توسط ورزشکار در طول مسابقه ارزیابی میشود.
سنسور ثبت امتیاز بیسیم (داوری)
از دیگر نمونه‌های حضور تکنولوژی در عرصه ورزش که به طور کلی دو رشته تکواندو و شمشیر بازی را متحول کرد، سنسور‌های ثبت امتیاز هستند. این سنسورها در دو نوع باسیم و بیسیم، در لباس محافظ ورزشکار قرار می‌گیرند و با حساسیت بسیار بالا، امتیازات را ثبت می‌کنند. این سنسورها، به طور کلی جای داوران در دو ورزش تکواندو و شمشیربازی را گرفته و در این رشته‌ها تنها چند داور برای بازبینی صحنه‌ها و رسیدگی به اعتراض بازیکنان حضور دارند.
در رشته تکواندو اجرای صحیح حرکات کلید اصلی ثبت امتیاز است، به طور مثال در حرکت آپ‌دولیو‌چاگی، باید روی پای ورزشکار مهاجم به طور کامل با هوگو ورزشکار مدافع برخورد داشته باشد در غیر این صورت امتیازی ثبت نخواهد شد. با سامانه ثبت امتیاز تکواندو، حرکات نصفه و نیمه که در گذشته موجب به اشتباه افتادن داور‌ها می‌شد و معمولا اعتراض ورزشکار و مربی ورزشکار را به همراه داشت به صفر رسیده و با اجرای هر فن صحیح، امتیاز در کسری از ثانیه بر روی نمایشگر نشان داده خواهد شد.
در ورزش شمشیربازی نیز البته از نوع دیگری از سنسورها استفاده میشود، در این ورزش با استفاده از محافظی از جنس Lamé که نوعی رسانا الکتریکی محسوب میشود، برخورد شمشیر با بدن بلافاصله ثبت شده و با ارسال به دستگاه‌های شمارنده، امتیاز بر روی برد نمایان میشود. دقت این فناوری بسیار بالا است و خطای ثبت امتیاز در آن بسیار ناچیز است.
برجسته‌ترین مزایای استفاده از سنسور ثبت امتیاز بیسیم:
کاهش چشمگیر اشتباهات داوری
برقراری عدالت در بازی
کاهش وقفه‌های حین بازی برای بازبینی صحنه‌ها
